Η Ποσειδωνία
Καθώς ήταν τόπος λατρείας του θεού Ποσειδώνα, η περιοχή στην αρχαιότητα πήρε το όνομά του, ενώ στη διάρκεια της Ενετοκρατίας την ονόμασαν Ντελαγκράτσια, από την καθολική εκκλησία Madonna della Gratsia. Μαζί με τον Φοίνικα αποτελούν τους αρχαιότερους οικισμούς της Σύρου. Στα μέσα του 19ου αιώνα ήταν γεμάτη πευκώνες και έγινε το πιο πολυσύχναστο θέρετρο των Συριανών, μάλιστα το 1880 οι Ερμουπολίτες σχεδίαζαν να την ενώσουν με σιδηρόδρομο με την πόλη!
Οι επιβλητικές νεοκλασικές επαύλεις της Ποσειδωνίας με τους μεγάλους κήπους κτίστηκαν με αρχιτεκτονική νεοκλασικού ρομαντισμού κυρίως μεταξύ 1850-1880. Αρκετές διατηρούνται σε καλή κατάσταση και παραμένουν το πιο εντυπωσιακό στοιχείο του παραθαλάσσιου οικισμού. Το χρώμα που χρησιμοποιείται στις προσόψεις δίνει χαρούμενη όψη στον οικισμό. Φτιάχτηκαν με πωρόλιθο και οι μαλτεζόπλακες που λέγεται ότι τις έφεραν από τη Μάλτα. Γαλάζια βαμμένη είναι και η εκκλησία του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου που κτίστηκε το 1876 και έχει ωραίο προαύλιο με προτομές και εξωτερικό καμπαναριό.
Θα έχετε την ευκαιρία να δείτε εσωτερικά μια από τις πιο εμβληματικές επαύλεις, του δημάρχου Ερμούπολης Τσιροπινά (1916), μια μεγαλοαστική εξοχική κατοικία που στεγάζει το δημαρχείο και είναι πολιτιστικός πολυχώρος. (Ανοιχτή Δευτέρα-Κυριακή 10:30 έως 13:30 & 19:00 έως 22:00). Η Ποσειδωνία είναι στα ΝΔ του νησιού, στον κόλπο του Φοίνικα. Για μπάνιο θα πάτε στις κοντινές παραλίες Αγκαθωπές και Κόμητο όπου πάρχουν beach bars και εστιατόρια. Αξίζει να μείνετε ως το δειλινό που ο ήλιος δύει πίσω από τα νησάκια Στρογγυλό και Σχοινονήσι.
Απέχει περίπου 15 χλμ. από την Ερμούπολη.
Τα Χρούσα: Χρειάζεται εξερεύνηση για να δείτε τις παλιές εξοχικές επαύλεις των ευκατάστατων Συριανών που είναι κτισμένες μέσα στη βλάστηση και τις οποίες περιβάλλουν συνήθως ψηλοί τοίχοι. Χαρακτηριστικό τους είναι τα κιόσκια, τα πηγάδια, οι δεξαμενές και οι πολυεπίπεδοι κήποι. Ξεχωρίζουν οι επαύλεις του δημάρχου Παπαδάκη (1862), του Βαφειαδάκη σε νεοκλασικό ύφος (σήμερα ακατοίκητη, μπορείτε να μπείτε στο κτήμα από διάφορα σημεία). Είχε πάρκο, γούρνες, βοτσαλωτά, περιστεριώνα με αέτωμα και σταύλους. Στο κτήμα υπάρχει ανδριάντας του ίδιου του Δ.Βαφειαδάκη. Άλλες βίλες είναι του Κουτσοδόντη (1917) και του Σταματίου Πρωίου.
Τα Χρούσα απέχουν περίπου 10 χλμ. από την πόλη.
Στην Ποσειδωνία χαρακτηριστικές επαύλεις είναι του Βαλμά με τον κόκκινο πύργο, του Λαδοπουλου, του Γεωργιάδη με ύφος πυργόσπιτου, του Αράγκη. Μπορείτε, επίσης, να επισκεφθείτε τη λέσχη αριστοκρατών με ένα από τα παλαιότερα γήπεδα τένις στην Ελλάδα.
To Kίνι: Δημοφιλής παραθαλάσσιος οικισμός με ψαρολίμανο, beach bars, εστιατόρια. Η διαδρομή από την Ερμούπολη προς το Κίνι από την πλευρά που είναι η ανεμογεννήτρια είναι όμορφη και περνάει από την Αληθινή, απ’ όπου θα απολαύσετε την εντυπωσιακή πανοραμική θέα. Πάνω από το Κίνι βρίσκεται το Captain’s. Είναι 8.5 χλμ. από την πόλη.
Αλλοι οικισμοί του νησιού
Το Πισκοπειό ή Επισκοπείο. Με πολλά νερά και πράσινο, το Επισκοπείο ήταν η πιο κοντινή εξοχή στην πόλη και η πρώτη που γέμισε με παραθεριστικές κατοικίες. Είναι κτισμένο στις πλαγιές ενός λόφου και στην κορυφή του βρίσκεται ο Προφήτης Ηλίας (1845) με τέμπλο του 1907-8. Στον οικισμό υπάρχουν αρκετές παλιές επαύλεις –ξεχωρίζει του Κουλουκουντή και των Μαυρογορδάτου-Πετρίτση, καθώς και το εξοχικό Βοττάρου. Απέχει περίπου 5 χλ. από την πόλη).
Ο Φοίνικας: Toυριστικό θέρετρο που συγκεντρώνει πολύ κόσμο το καλοκαίρι. Στην περιοχή του έχουν βρεθεί ίχνη από οικισμούς της κλασικής και ρωμαϊκής εποχής. Απέχει 14 χλμ. από την Ερμούπολη.
Ο Γαλησσάς: Το παλιό χωριό είναι σήμερα ο πιο ανεπτυγμένος παραθαλάσσιος τουριστικός οικισμός στη Σύρο, με ξενοδοχεία, καφέ, beach bars, εστιατόρια. Στο ύψωμα της Αγίας Πακούς, μεταξύ του Γαλησσά και της παραλίας του Αρμεού, υπήρχε οικισμός της αρχαϊκής και κλασικής εποχής. Διασώζονται ίχνη ιερού αφιερωμένου στην «Επήκοο» θεά. Απέχει 12 χλμ. από την Ερμούπολη.
Τα Τάλαντα: Είναι κτισμένα σε ένα μικρό λόφο με επαύλεις και αγροτόσπιτα.. Στο κέντρο του οικισμού θα δείτε το Ησυχαστήριο της μονής των Ιησουιτών και τη μονή του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου. Απέχουν 4 χλμ. από την πόλη.
Ανακαλύψτε την Ανω Μεριά της Σύρου
Από την Άνω Σύρο (και συγκεκριμένα την Καμάρα) ο δρόμος συνεχίζει για την πιο ανεξερεύνητη πλευρά του νησιού –την οποία πολλοί θεωρούν την «ψυχή της Σύρου»: προς τη Φοινικιά, το Μύτακα, την Κυπερούσσα, το Σα Μιχάλη, τον Κάμπο, τον Σύριγγα με τις πηγές του. Η διαδρομή είναι ενδιαφέρουσα, τα τοπία άγονα και τραχιά και ο δρόμος περνάει από ψηλά σημεία προσφέροντας θέα στο Αιγαίο και τις πλαγιές με τις πεζούλες. Η Φοινικιά είναι παλιό θέρετρο της Ανω Σύρου και έχει αρκετές αγροτικές εγκαταστάσεις. Ο αγροτικός οικισμός του Μύτακα με τα άσπρα σπίτια του, είναι κτισμένος σε ψηλή ορεινή ράχη. Από εκεί μπορείτε να πάτε στο Σενερό με τα πηγάδια και τα μποστάνια του, στον Αγιο Παντελεήμονα και στο Παπούρι, έναν οικισμό δίπλα σε ρέμα. Μονοπάτι από το Παπούρι οδηγεί στην παραλία του Αετού (1 ώρα και 30’)
Άλλα χωριά που θα δείτε είναι η Κυπερούσα με τις χαρακτηριστικές ξερολιθιές, που προσφέρει ωραίο ηλιοβασίλεμα και το Ρηχωπό. Δεξιά από την Κυπερούσα υπάρχει το σπήλαιο του Φερεκύδη. Σε οροπέδιο διάσπαρτο με αγροικίες βρίσκεται η Χαλανδριανή που έχει γύρω της καλλιεργήσιμα εδάφη-γι’ αυτό και κατοικήθηκε από τα προϊστορικά χρόνια (3η χιλιετία π.Χ.). Απέναντι από τον οικισμό βρίσκεται το Καστρί με ακρόπολη και ερειπωμένους πυργίσκους.
Αξίζει να περπατήσετε στο Σαν Μιχάλη. Στο χωριό υπάρχουν ταβέρνες όπου θα δοκιμάσετε το περίφημο ομώνυμο τυρί. Η περιοχή κατοικήθηκε από τα πρώιμα χρόνια της πρωτοκυκλαδικής περιόδου, στους κλασικούς και τους ελληνιστικούς χρόνους. Το όμορφο μονοπάτι που ξεκινάει από το σημείο όπου θα παρκάρετε θα σας οδηγήσει μέσα στον μικρό οικισμό και θα καταλήξετε στο εκκλησάκι δίπλα στο οποίο υπάρχει αλώνι. Η θέα από εκεί στο άγονο τοπίο και τις ακτές των Γραμμάτων είναι υποβλητική.
Μετά το Σαν Μιχάλη μπορείτε να οδηγήσετε προς τον Κάμπο, τον πιο βόρειο οικισμό του νησιού, όπου τελειώνει ο δρόμος. Δυο μονοπάτια ξεκινούν από εκεί -ένα δυτικά προς την παραλία Λεία ή Λιά (30’) και ένα βορειοδυτικά προς τα Γράμματα. Εκεί υπάρχει η Γριά Σπηλιά, η βασική παραλία των Γραμμάτων, ένας όρμος κρυμμένος μέσα στα βουνά, φημισμένος ως ασφαλές αγκυροβόλιο από την αρχαιότητα. Αυτό το αποδεικνύουν επιγραφές που θα διακρίνετε πάνω στα βράχια στη δυτική πλευρά του όρμου και χρονολογούνται από τα κλασικά μέχρι τα πρώιμα βυζαντινά χρόνια. Προέρχονται από διασωθέντες ναυαγούς που απευθύνουν τις ευχαριστίες τους στους θεούς. Σε κοντινό σημείο στον Άγιο Φωκά είχαν κτίσει και ιερό του Ασκληπιού.